فعالیت تمرین ۳-۶ فیزیک دهم
شکل روبهرو شخصی را نشان میدهد که با وارد کردن نیروی ثابت $$\mathbf{F} = 150 \text{ N}$$، جعبهای به جرم $$\mathbf{m} = 10 \text{ kg}$$ را از حال سکون در امتداد قائم جابهجا میکند.
الف) کار انجام شده توسط نیروی شخص و کار انجام شده توسط نیروی وزن را روی جعبه تا ارتفاع $$\mathbf{d} = 1/5 \text{ m}$$ به طور جداگانه حساب کنید.
ب) کار کل انجام شده روی جعبه تا ارتفاع $$\text{1/5 m}$$ چقدر است؟
پ) با استفاده از قضیهی کار-انرژی جنبشی، تندی نهایی جعبه را در ارتفاع $$\text{1/5 m}$$ حساب کنید.
پاسخ تشریحی و گام به گام تمرین ۳-۶ صفحه ۶۳ فیزیک دهم
سلام! این تمرین یک مرور جامع بر مفاهیم **کار**، **کار کل** و **قضیهی کار-انرژی جنبشی** در حرکت عمودی است. 😊 (شتاب گرانش $$\mathbf{g} = 9/8 \text{ N}/\text{kg}$$ در نظر گرفته میشود.)
### ۱. دادهها
* **جرم ($$m$$):** $$\text{10 kg}$$
* **نیروی شخص ($$F$$):** $$\text{150 N}$$ (رو به بالا)
* **جابهجایی ($$d$$):** $$\text{1/5 m}$$ (رو به بالا)
* **تندی اولیه ($$v_1$$):** $$\text{0 m}/\text{s}$$ (از حال سکون)
---
### الف) محاسبهی کار نیروی شخص و نیروی وزن
**۱. کار نیروی شخص ($$W_{\text{F}}$$)**
نیروی شخص ($$F$$) و جابهجایی ($$d$$) هر دو رو به بالا هستند، پس $$\theta = 0^\circ$$ ($$\cos 0^\circ = 1$$).
$$\mathbf{W}_{\mathbf{F}} = F d \cos 0^\circ = F d$$
$$W_F = (150 \text{ N}) \times (1/5 \text{ m})$$
$$\mathbf{W}_{\mathbf{F}} = 225 \text{ J}$$
**۲. کار نیروی وزن ($$W_{\text{W}}$$)**
نیروی وزن ($$W = mg$$) رو به پایین است و جابهجایی ($$d$$) رو به بالا است، پس $$\theta = 180^\circ$$ ($$\cos 180^\circ = -1$$).
$$W = m g = (10 \text{ kg}) \times (9/8 \text{ N}/\text{kg}) = 98 \text{ N}$$
$$\mathbf{W}_{\mathbf{W}} = W d \cos 180^\circ = - W d$$
$$W_W = - (98 \text{ N}) \times (1/5 \text{ m})$$
$$\mathbf{W}_{\mathbf{W}} = -147 \text{ J}$$
* **پاسخ الف:** کار نیروی شخص $$\mathbf{\text{225 J}}$$ و کار نیروی وزن $$\mathbf{\text{-147 J}}$$ است.
---
### ب) کار کل انجام شده ($$W_{\text{net}}$$)
کار کل برابر با مجموع کار نیروهای وارد بر جسم است:
$$\mathbf{W}_{\text{net}} = W_F + W_W$$
$$W_{\text{net}} = 225 \text{ J} + (-147 \text{ J})$$
$$\mathbf{W}_{\text{net}} = 78 \text{ J}$$
* **پاسخ ب:** کار کل انجام شده روی جعبه **$$\text{78 J}$$** است.
---
### پ) محاسبه تندی نهایی ($$v_2$$) با قضیه کار-انرژی جنبشی
قضیهی کار-انرژی جنبشی بیان میکند که کار خالص انجام شده روی یک جسم برابر با تغییرات انرژی جنبشی آن است:
$$\mathbf{W}_{\text{net}} = \Delta K = K_2 - K_1 = \frac{1}{2} m v_2^2 - \frac{1}{2} m v_1^2$$
چون جعبه از حال سکون شروع کرده ($$v_1 = 0$$)، پس $$K_1 = 0$$.
$$W_{\text{net}} = \frac{1}{2} m v_2^2$$
$$\mathbf{v}_{\mathbf{2}} = \sqrt{\frac{2 W_{\text{net}}}{m}}$$
$$v_2 = \sqrt{\frac{2 \times 78 \text{ J}}{10 \text{ kg}}}$$
$$v_2 = \sqrt{15/6} \frac{\text{m}}{\text{s}}$$
$$\mathbf{v}_{\mathbf{2}} \approx 3/95 \text{ m}/\text{s}$$
* **پاسخ پ:** تندی نهایی جعبه در ارتفاع $$\text{1/5 m}$$ تقریباً **$$\text{3/95 m}/\text{s}$$** است.